Formosa Hà Tĩnh sẽ tiếp
tục đầu độc biển miền Trung… thêm 2 năm nữa (!?)
(VNTB) – Kể từ hạ tuần tháng 2-2017, báo chí bị đề nghị dừng đăng các tin
về vụ ‘bùn lạ’ này.
***
Để thực
hiện đúng cam kết với Chính phủ Việt Nam, Formosa Hà Tĩnh sẽ thực hiện chuyển
đổi phương pháp làm nguội than cốc từ ướt sang khô (hệ thống CDQ). Việc chuyển
đổi này sẽ được khởi công từ ngày 31-3-2017 và cam kết hoàn thành hệ thống CDQ trước
ngày 30-6-2019”.
Một nguồn tin xác tin cho biết. Như vậy tiếp tục khả năng lại xảy
ra “sự cố môi trường”.
Biển miền Trung đang bị nhiễm độc
Các bản tin báo chí hôm 1-3-2017 có cùng nội dung: Bộ Tài nguyên
và Môi trường cho hay vệt nước đỏ xuất hiện ở cảng Vũng Áng (xã Kỳ Lợi, thị xã
Kỳ Anh, Hà Tĩnh) và Cảng Sơn Dương của Công ty Formosa là do hiện tượng tảo nở
hoa, hay còn gọi là thủy triều đỏ.
Kết quả phân tích 4 mẫu nước biển tại cảng Vũng Áng, so sánh với
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước biển ven bờ, nhận thấy: thông số
Amonia vượt từ 4,52 đến 91,5 lần (trong đó mẫu có nước màu đỏ vượt 91,5 lần,
mẫu nước không có màu đỏ cách bờ 650 m vượt 4,52 lần); 1 mẫu nước biển màu đỏ
lấy gần bờ có Mn vượt 1,66 lần, Fe vượt 2,8 lần và Phenol vượt 10,3 lần; các
thông số khác và mẫu còn lại đều đạt quy chuẩn cho phép.
Tại cảng Sơn Dương có Amonia vượt 31,2 lần.
Kết quả phân tích thực vật phù du trong 3 mẫu nước tại cảng Vũng
Áng (điểm sát bờ, cách bờ 500 m và 1.000 m) và 1 mẫu tại Cảng Sơn Dương nhận thấy
có sự xuất hiện mật độ rất cao của tảo Noctiluca scintillans (còn được gọi với
tên khác là Noctiluca miliaris), càng gần bờ và tại vị trí nước có màu đỏ thì
mật độ tảo càng cao.
Vệt nước màu đỏ hồng tại Cảng Vũng Áng mật độ đạt khoảng 46 tế bào/lml
(tương ứng khoảng 46.000 tế bào/1 lít nước biển) và vệt nước màu đỏ tại Cảng
Sơn Dương mật độ đạt khoảng 135 tế bào/lml (tương ứng 135.000 tế bào/1 lít nước
biển).
Lý thuyết cho biết, Noctiluca miliaris không sinh độc tố, nên
không có nguy cơ gây ngộ độc cho người hay thuỷ sản. Nhưng chúng có khả năng tích
tụ ammoniac với hàm lượng cao rồi giải phóng vào môi trường nước. Mật độ cao
của chúng còn gây tình trạng cạn kiệt ô xy trong vực nước, từ đó có thể gây
chết thuỷ sản.
Các thông tin đáng quan tâm khác: Phenol [C6H5OH] và các dẫn chất
như cresyl (acid cresylic) là những chất rất thông dụng trong công nghiệp Phenol
là HCHC có tính rất độc, gây bỏng nặng khi rơi vào da. Phenol và các dẫn xuất
của Phenol là các chất độc hại gây nguy hiểm cho sức khoẻ con người và mọi sinh
vật sống. Trên góc độ môi trường Phenol và các dẫn xuất của Phenol được xếp vào
loại chất gây ô nhiễm. Đây là nhóm tương đối bền, có khả năng tích luỹ trong cơ
thể sinh vật và có khả năng gây nhiễm độc cấp tính, mãn tính cho con người.
Amoniac là một hợp chất vô cơ có công thức phân tử NH3. Trong tự nhiên,
amoniac sinh ra trong quá trình bài tiết và thối rữa xác sinh vật.
Hệ lụy tất yếu của công nghệ dập cốc ướt
Như vậy, với các chỉ số nói trên cho thấy khả năng vùng biển ở khu
vực Formosa Hà Tĩnh và Cảng Sơn Dương đang bị nhiễm độc. Tác nhân nghi vấn gây
ra đầu tiên phải nghĩ đến là Formosa Hà Tĩnh. Lý do: Viện Công nghệ Môi trường
cho biết đến nay Công ty Formosa vẫn chưa lập xong kế hoạch ứng phó sự cố tràn
dầu cho toàn nhà máy và chuyển đổi công nghệ dập cốc ướt sang khô.
Cũng theo Viện Công nghệ Môi trường, phía chính phủ Việt Nam đã
đồng ý dành thời gian khá dài để Formosa Hà Tĩnh thực hiện chuyển đổi phương pháp
làm nguội than cốc từ ướt sang khô (hệ thống CDQ). Dự kiến, việc chuyển đổi này
sẽ được khởi công từ ngày 31-3-2017 và cam kết hoàn thành hệ thống CDQ trước
ngày 30-6-2019.
Theo Th.S Đỗ Thanh Bái, Ủy viên BCH Hội Hóa học Việt Nam, thành
viên Đoàn kiểm tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường về chấp hành pháp luật môi trường
tại Công ty Formosa Hà Tĩnh, thì “Từ than nung đỏ trong lò chúng ta cần phải
làm nguội nó để hình thành từng cục cốc (coke). Quá trình này gọi là quá trình
dập hoặc tôi cốc. Có 2 cách tôi dập cốc: Tôi cốc bằng nước (tôi cốc ướt): là
công nghệ cổ điển, trong đó cốc nóng từ 1.200-1.300 độ được dập xuống nhiệt độ
200-300 độ bằng nước lạnh. Phương pháp này sinh ra rất nhiều hóa chất độc hại,
trong đó có phenol, cyanua, amoniac… Một lượng lớn hóa chất theo hơi nước bay
lên trời gây ô nhiễm không khí.
Công nghệ dập hiện đại (tôi cốc khô): Cốc nóng đỏ được dập
khô bằng khí trơ trong hệ kín. Khi dập khô có hai lợi ích lớn. Thứ
nhất là lấy được nhiệt để vận hành máy phát điện và thứ
hai không hình thành ra phenol, cyanua và các hợp chất công nghiệp
khác, nên khá thân thiện với môi trường. Tuy nhiên Formosa không chọn phương pháp
“tôi cốc khô” này vì chi phí đầu tư đắt hơn.
Sai giấy phép, gây thiệt hại thì phải xử phạt và đóng cửa
Sáng 11-7-2016, Báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ
Tài nguyên và môi trường Trần Hồng Hà cho biết trong số 53 vi phạm bị phát hiện,
nguy hiểm nhất là việc Formosa tự ý thay đổi công nghệ mà không báo cáo cơ quan
chức năng. Cụ thể, Formosa đã tự ý thay đổi từ công nghệ xử lý cốc khô
sang công nghệ xử lý cốc ướt, phát tán rất nhiều chất thải, đặc biệt là khí
thải.
Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh, xác nhận khi kiểm tra liên ngành,
phát hiện Formosa làm sai thiết kế cơ sở. Thay vì công nghệ luyện cốc là dập
khô thì chủ đầu tư đã chuyển sang dùng công nghệ dập ướt.
TS Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, nói
rằng Nghị định 12/2009/NĐ-CP (hết hiệu lực từ 5-8-2015, thay thế bằng Nghị định
59/2015/NĐ-CP) trao quyền cho chủ đầu tư quyết định công nghệ, nhưng một khi
thay đổi thì doanh nghiệp phải báo cáo và giải trình việc thay đổi đó có ảnh
hưởng thế nào đến hiệu quả dự án, tác động đến môi trường… và những thay đổi
phải theo hướng tác động tích cực chứ không thể ngược lại.
“Đặc biệt, cần xem xét tại sao thiết kế là vậy nhưng khi nhập máy
móc thay đổi mà vẫn qua được cửa hải quan?. Vậy thì cần làm rõ xem tại thời điểm
đó quy định về khai báo nhập khẩu thế nào… cần kiểm tra đối chiếu xem thực tế
có đúng với mẫu mã, chủng loại phù hợp với thiết kế công trình mà anh được cấp
phép”, ông Thắng nói. Về vấn đề này, lãnh đạo Chi cục Hải quan Vũng Áng thừa
nhận, phần lớn máy móc, thiết bị của Formosa nhập khẩu đều được mở tờ khai tại
Vũng Áng. Tuy nhiên, khi làm thủ tục nhập khẩu thì hải quan chủ yếu đối chiếu
giữa hàng với các chứng thư thẩm định xem có trùng khớp hay không chứ không thể
phân biệt các yếu tố công nghệ, kỹ thuật.
“Việc này hoàn toàn là do Formosa tự ý điều chỉnh so với công nghệ
được duyệt và đây là bằng chứng hết sức quan trọng, không phải để chứng minh
việc gây ra sự cố môi trường, nhưng là bằng chứng về việc vi phạm pháp luật của
đơn vị”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói. Cũng theo người đứng đầu Bộ Tài nguyên và
Môi trường, tại Formosa, nơi gây nguồn thải nguy hiểm nhất chính là lò luyện
cốc.
Câu
hỏi lớn nhất đặt ra: vì sao với sai phạm rất rõ ràng, chính phủ Việt Nam lại chấp
nhận dành thời gian đến 2 năm để Formosa Hà Tĩnh chuyển đổi công nghệ? Trong hai
năm chờ đợi đó, vì sao vẫn cho Formosa Hà Tĩnh hoạt động, với biện minh rằng họ
đã hoàn thành các hạng mục xử lý chất thải?
Bởi vấn đề cốt lõi ở đây là công nghệ này dù “các hạng mục xử lý
chất thải” có thế nào đi nữa, thì vẫn sinh ra phenol, cyanua, amoniac…, và một
lượng lớn hóa chất theo hơi nước bay lên trời gây ô nhiễm không khí.
Đó là chưa kể về bùn thải – theo thông báo của Formosa Hà Tĩnh là khoảng
97 tấn/tháng ở lò luyện số 1 – , liệu có liên quan đến sự việc từ đầu năm đến
nay các ngư dân ở Quảng Trị và Quảng Bình đang bị một chất nhầy có tính kết
dính, trọng lượng khá nặng bám vào lưới tàu đánh cá, khiến nhiều tấm lưới chìm
xuống biển. Những tấm lưới không bị chìm thì quá trình thu lưới kéo dài từ 6
tiếng tăng lên đến 20 tiếng, vệ sinh lưới mất thời gian, khó khăn và làm giảm
chất lượng lưới.
Liệu đây có phải một vụ rò rỉ bùn thải ở lò luyện cao của Formosa
Hà Tĩnh đang chạy thử nghiệm? Vụ việc “bùn lạ” này hiện vẫn chờ đợi câu trả lời
từ các cơ quan chức năng.
Nói thêm, kể từ hạ tuần tháng 2-2017, báo chí bị đề nghị dừng đăng
các tin về vụ ‘bùn lạ’ này.
***
Trần Thành – Tuấn Nguyễn – Việt Nam Thời Báo: http://www.ijavn.org/2017/03/vntb-formosa-ha-tinh-se-tiep-tuc-au-oc.html
(*) Tựa nguyên thủy của tác giả
Xin Giúp Chúng
Tôi CHIA XẺ XA THÊM
·
__._,_.___
No comments:
Post a Comment