TQ (Chệt) có thể
thu "tiền nước" Việtnam từ các nước hạ nguồn sông Mekong
Việt Hà, phóng viên RFA
2016-03-23
Hội nghị Cấp cao Hợp tác Mekong - Lan Thương lần thứ nhất với sự
tham dự của Lãnh đạo các nước Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan, Trung Quốc và
Việt Nam diễn ra tại Tam Á, Hải Nam, Trung Quốc ngày 23/3/2016.
Courtesy of baotintuc.vn
Thượng đỉnh hợp tác
Lan Thương- Mekong 6 nước khai mạc vào ngày 23 tháng 3 tại thành phố Tam Á,
tỉnh Hải Nam Trung Quốc với chủ đề là Chung một dòng sông, Chung một tương lai.
Thượng đỉnh diễn ra giữa lúc các nước hạ nguồn sông Mekong đang phải gánh chịu
một đợt hạn hán và xâm nhập mặn được coi là nặng nề nhất trong suốt một thế kỷ
qua và Trung Quốc, nước thượng nguồn cũng được cho là phải gánh một phần trách
nhiệm trong việc hạn chế những tác hại của hạn hán lên các nước trong khu vực.
Thượng đỉnh hợp tác
Lan Thương Mekong (LMC) diễn ra vào ngày 23 tháng 3 tại Vân Nam Trung Quốc có
lẽ là một thượng đỉnh thu hút được nhiều sự chú ý vào lúc này khi mà các nước
thuộc hạ nguồn sông Mekong bao gồm Việt Nam, Thái Lan, Lào và Campuchia đang phải
vật lộn với đợt hạn hán được cho là nặng nề nhất trong suốt một thế kỷ qua. Rất
nhiều chỉ trích gần đây được hướng về một loạt các đập ở thượng nguồn sông
Mekong do Trung Quốc xây dựng.
Như một thiện chí
trước thượng đỉnh quan trọng, chính phủ Trung QUốc mới đây cho biết, đáp ứng
yêu cầu từ phía Việt Nam, Trung Quốc sẽ xả nước từ đập Cảnh Hồng, tỉnh Vân Nam
từ ngày 15 tháng 3 đến ngày 10 tháng 4. Không những thế, Trung Quốc còn cho
biết sẽ xả lượng nước gấp đôi so với trung bình các năm trước.
Tuy nhiên theo đánh
giá của các chuyên gia quốc tế, vấn đề hạn hán và chia sẻ nguồn nước sông
Mekong chưa chắc đã là một vấn đề ưu tiên trong thảo luận lần này tại thượng
đỉnh. Chuyên gia Brian Eyler, Phó Giám đốc chương trình nghiên cứu Đông Nam Á,
chuyên gia về các vấn đề xuyên quốc gia thuộc khu vực sông Mekong, Trung tâm
Stimson có trụ sở tại Washington DC, cho biết:
Theo tôi đúng ra thì
các nước ở hạ nguồn sông Mekong đặc biệt là Việt Nam sẽ rất thẳng thắn về vấn
đề hạn hán và chia sẻ nguồn nước vốn là những vấn đề trọng tâm cần phải thảo
luận.
- Chuyên gia Brian Eyler
- Chuyên gia Brian Eyler
Theo tôi đúng ra thì
các nước ở hạ nguồn sông Mekong đặc biệt là Việt Nam sẽ rất thẳng thắn về vấn
đề hạn hán và chia sẻ nguồn nước vốn là những vấn đề trọng tâm cần phải thảo
luận. Nhưng theo tôi những vấn đề này sẽ không được coi là trọng tâm trong
thượng đỉnh lần này. Theo tôi hợp tác kinh tế sẽ được ưu tiên hơn và sẽ chiếm
nhiều thời gian thảo luận hơn.
Đây là thượng đỉnh đầu
tiên của Hợp tác Lan Thương-Mekong do Trung Quốc khởi xướng vào tháng 11 năm
ngoái trong cuộc gặp giữa các quan chức ngoại giao cấp cao 6 nước tại thành phố
Cẩm Hồng, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Các nước tham gia bao gồm Trung Quốc,
Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam. Lan Thương là tên mà Trung Quốc
gọi sông Mekong, là dòng sông nối liền 6 quốc gia. Tại cuộc gặp đầu tiên của
khuôn khổ hợp tác, lãnh đạo các nước đồng ý 3 lĩnh vực hợp tác bao gồm các vấn
đề về an ninh chính trị, phát triển kinh tế, và trao đổi giữa người dân các
nước.
Cần sự hợp tác từ các
nước
Tân Hoa Xã mới đây
trích trả lời của Bộ Ngoại giao Campuchia trước thượng đỉnh nói rằng LMC là một
cơ chế tăng cường hợp tác đối tác chiến lược giữa ASEAN và Trung Quốc với 5
lĩnh vực hợp tác ưu tiên trong đó có nguồn nước, nông nghiệp và giảm nghèo.
Rõ ràng, vấn đề nguồn
nước được nhìn nhận là một phần không nhỏ trong hợp tác phát triển kinh tế giữa
các nước thuộc vùng sông Mekong nhưng liệu 5 nước hạ nguồn có thể đoàn kết để
tạo sức ép lên Trung Quốc trong thượng đỉnh lần này hay không lại là một vấn đề
khác khi mà chính các nước này cũng có những tranh chấp với nhau về vấn đề
nguồn nước sông Mekong. Chuyên gia Brian Eyler nói tiếp:
Đó là một diễn đàn để
cho 5 nước hạ nguồn sông Mekong cùng nhau tạo sức ép lên Trung Quốc để khiến
nước này chia sẻ thông tin. Liệu là điều này có thực sự diễn ra hay không thì
tôi không biết… nếu Trung Quốc nói là đấy chúng tôi đã xả nước từ đập ra rồi
đấy, mọi việc sẽ tốt đẹp và nếu vậy mà đã làm hài lòng cả 5 nước thì điều này
cũng nói lên nhiều điều. Chỉ hai tuần xả nước thì theo tôi không thể đủ để giải
quyết vấn đề…. Ngoài ra thì còn vấn đề xung đột nội bộ giữa các nước như việc
Thái Lan lấy nước từ sông Mekong trước sự phản đối của Việt Nam, Campuchia. Đó
cũng là một trò chơi ngăn cản cả 5 nước đoàn kết với nhau.
Theo chuyên gia Richard
Cronin, Giám đốc chương trình Đông Nam Á thuộc Stimson, diễn đàn LMC chỉ có thể
có hiệu quả khi vấn đề nước và năng lượng được ưu tiên bàn thảo nhưng dường như
đây chỉ là một diễn đàn mà Trung Quốc chủ xướng theo hướng có lợi cho nước này. Ông
Brian Eyler tiếp lời:
Nói về hiệu quả thì
LMC chỉ có thể là một cơ chế khu vực hiệu quả khi vấn đề nước và năng lượng
được nói đến trong nghị trình còn nếu nó chỉ là một màn trình diễn Một vành đai
Một con đường như các dự án của ngân hàng phát triển hạ tầng cơ sở châu Á
(AIIB) thì nó sẽ không có hiệu quả. Nó sẽ là một bằng chứng cho thấy Trung Quốc
lại chỉ đạo việc đưa ra nghị trình hội nghị và 5 nước khác không thể đoàn kết
cùng nhau đưa vấn đề cần nói ra thượng đỉnh.
Không những thế đã có
những quan ngại của các chuyên gia quốc tế gần đây cho rằng Trung Quốc có thể
đang sử dụng việc kiểm soát nguồn nước sông Mekong như một vũ khí đối với các
nước hạ nguồn sông Mekong, bên cạnh việc chi phối các nước tại LMC. Hiện Trung
Quốc có tổng cộng 6 đập thủy điện đang vận hành đầu nguồn sông Mekong.
Trung Quốc nhìn nguồn
nước này thuộc về họ, họ là thượng nguồn. Theo tôi trong tương lai họ chỉ nhả
nước ra theo khả năng của họ cho phép mà đổi lại họ phải được gì. Họ sẽ đòi hỏi
giá cho việc này
- Chuyên gia Brian Eyler
- Chuyên gia Brian Eyler
Việc Trung Quốc xả
nước với mác thiện chí giúp các nước hạn chế những tác hại của hạn hán không
chỉ mới xảy ra lần đầu tiên vào năm nay mà đã từng được thực hiện vào năm 2010.
Điều này cho thấy sự phụ thuộc rất lớn của các nước hạ nguồn sông vào việc
Trung Quốc vận hành các đập thủy điện. Chuyên gia Brian Eyler lo lắng với cách
làm của mình, Trung Quốc rất có thể trong tương lai sẽ tính tiền các nước mỗi
khi nước này xả nước từ đập thủy điện. Ông nói:
Trung Quốc nhìn nguồn
nước này thuộc về họ, họ là thượng nguồn. Theo tôi trong tương lai họ chỉ
nhả nước ra theo khả năng của họ cho phép mà đổi lại họ phải được gì. Họ sẽ đòi
hỏi giá cho việc này. Cho nên sẽ có những chi phí kèm theo mỗi lần họ nhả nước.
Chi phí này là gì tôi không biết nhưng tôi nghe nói từ một số các nhà nghiên
cứu và cố vấn cao cấp về các dự án thủy điện và quản lý nguồn nước là Trung
Quốc nói rằng họ muốn thay đổi theo hiệp ước về nước của Liên Hiệp Quốc để bắt
các nước thượng nguồn có thể thu tiền nước từ các nước hạ nguồn.
Nếu điều này thành sự
thật, chuyên gia của Stimson cho rằng các nước thuộc hạ nguồn sông Mekong bao
gồm phần đông là những nước nghèo và có nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp
sẽ gặp rất nhiều khó khăn để chi trả cho khoản chi phí này.
__._,_.___
Posted
by: <vneagle_1
No comments:
Post a Comment