Welcome to China. Tranh Babui.
Liệu Trung Quốc có chiêu dụ được các «đồng
chí» Việt Nam ?
Thủ tướng Việt Nam
Nguyễn Xuân Phúc và đồng nhiệm Trung Quốc Lý Khắc Cường duyệt hàng quân danh dự
tại Bắc Kinh ngày 12/09/2016.REUTERS/Jason Lee
Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã được Bắc Kinh trải thảm đỏ
đón tiếp, mặc dù quan hệ Việt-Trung đang lạnh giá do vấn đề chủ quyền Biển
Đông.
Tờ South China Morning Post
nhận định, Trung Quốc trong tuần rồi đã trưng ra bộ mặt hữu hảo trong chuyến
viếng thăm của thủ tướng Việt Nam. Đây là một phần trong nỗ lực ngoại giao để
chiêu dụ nước láng giềng châu Á, nhằm làm giảm nhẹ những bất đồng đang âm ỉ, do
tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông.
Nhưng các nhà phân tích cảnh báo, quan hệ giữa Hà Nội và Bắc Kinh
vẫn khó khăn, mặc dù có những dấu hiệu tích cực bề ngoài trong tuần lễ vừa qua.
Các nhà quan sát nói rằng chuyến đi Trung Quốc của ông Nguyễn Xuân
Phúc, kết thúc vào hôm nay 15/09/2016, cho thấy Bắc Kinh đánh giá cao tầm quan trọng
về địa chính trị của Hà Nội - một đối thủ chính đang yêu sách chủ quyền Biển
Đông. Bắc Kinh cũng cố gắng sử dụng chính sách ngoại giao dùng kinh tế làm mồi
nhử, để cải thiện mối quan hệ giữa hai nước.
Bỏ qua một bên những bất đồng sâu sắc về tranh chấp lãnh thổ trên
biển, Bắc Kinh đã trải thảm đỏ đón ông Nguyễn Xuân Phúc, quan chức cao cấp đầu tiên
của Việt Nam đến thăm Trung Quốc, kể từ sau đợt thay đổi mạnh mẽ ban lãnh đạo
tại Hà Nội hồi đầu năm.
Trong một động thái bất thường nhằm phô trương mối quan hệ đặc
biệt với quốc gia cộng sản láng giềng, trong chuyến viếng thăm kéo dài sáu
ngày, ông Nguyễn Xuân Phúc được đến năm trong số bảy ủy viên thường trực Bộ
Chính trị Trung Quốc tiếp, trong đó có cả chủ tịch Tập Cận Bình và thủ tướng Lý
Khắc Cường.
Ông Phúc, người mà theo tờ báo là có lập trường cứng rắn hơn với
Trung Quốc sau phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực La Haye hồi tháng
Bảy, đã dịu giọng hẳn và hứa hẹn rằng mối quan hệ với Bắc Kinh sẽ là ưu tiên hàng
đầu của Hà Nội.
Đổi lại, các lãnh đạo Trung Quốc cam đoan sẽ thắt chặt hơn quan hệ
thương mại và tăng cường đầu tư vào Việt Nam - đang trở thành đối tác thương mại
hàng đầu của Trung Quốc ở Đông Nam Á.
Nhà nghiên cứu Hứa Lợi Bình (Xu Liping) thuộc Viện hàn lâm Khoa
học Xã hội Trung Quốc nói rằng chuyến đi của ông Nguyễn Xuân Phúc đánh dấu một
chương mới trong quan hệ Trung-Việt, vì «
cả hai bên đã hiểu được rằng họ không thể dấn vào xung đột trên biển ».
Ông nói : « Do quan hệ thương mại chưa bao giờ chặt chẽ đến thế, rõ ràng là
các lợi ích chung đã vượt lên hẳn những bất đồng. Đây là lúc để hai nước nhìn xa
hơn vấn đề tranh chấp Biển Đông và xây dựng lại lòng tin ».
Cố Hiểu Tùng (Gu Xiaosong), một chuyên gia về Việt Nam ở Viện Khoa
học Xã hội Quảng Tây nói rằng mặc dù quan hệ chính trị giữa hai nước vẫn còn bị
ảnh hưởng bởi tranh chấp trên biển, và khác biệt về tư tưởng, các lãnh đạo Việt
Nam cũng như Trung Quốc vẫn lưu tâm đến việc làm giảm bớt căng thẳng, và cố
gắng siết chặt quan hệ kinh tế thương mại.
Ông nhận định : « Rõ ràng hòa bình, ổn định trên Biển Đông là
phù hợp với lợi ích của cả đôi bên, và quan hệ Trung-Việt sẽ ổn thỏa trong một
thời gian ». Theo ông, việc giảm bớt căng thẳng trong quan
hệ Việt Nam và Trung Quốc cũng sẽ giúp làm nguội bớt các quan hệ khác trong khu
vực, vốn đang căng như dây đàn trong hồ sơ Biển Đông.
Các nhà phân tích ghi nhận, chủ tịch Tập Cận Bình hứa hẹn sẽ xúc
tiến hợp tác trên biển giữa hai quốc gia trên vùng biển tranh chấp. Trung Quốc
và Việt Nam hồi tháng 12/2015 đã cùng kiểm tra thực địa và các điều kiện địa lý
ở cửa Vịnh Bắc bộ.
Tuy nhiên những nhà phân tích khác cho rằng quan hệ đôi bên đã bị
xói mòn nghiêm trọng do tranh chấp Biển Đông, và các nỗ lực nhằm cải thiện sẽ
rất khó khăn.
Giáo sư Alexander Vuving của Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu
Á-Thái Bình Dương ở Honolulu nhận xét, quan hệ Việt-Trung đã đến mức « giọt
nước tràn ly » vào năm 2014, với cuộc khủng hoảng xảy ra khi Trung Quốc đưa giàn
khoan Hải Dương Thạch Du 981 vào vùng biển Hoàng Sa, kéo mối quan hệ xuống thấp
chưa từng thấy.
Ông nói : « Bề ngoài có vẻ tích cực trong quan
hệ giữa Trung Quốc và Việt Nam có lợi cho cả hai, nhưng điều này không giống
với thực tế. Từ đó đến nay, mặc cho những nỗ lực của cả đôi bên để tổ chức
nhiều cuộc đàm phán hơn giữa các lãnh đạo, nhưng lòng tin đã xuống rất thấp.
Những gì Trung Quốc hành động ở Biển Đông đã gây ngờ vực sâu sắc cho phía Việt
Nam ».
Chuyên gia Alexander Vuving cũng ghi nhận, Bắc Kinh khó mà từ bỏ
lập trường quyết đoán về Biển Đông, có nghĩa là căng thẳng vẫn có thể leo thang
giữa Trung Quốc và Việt Nam cũng như với các nước khác.
Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia về Đông Nam Á ở trường đại học New
South Wales, Úc, nói rằng thủ tướng Việt Nam nhất quyết muốn Trung Quốc cam kết
tôn trọng nguyên trạng, không tiếp tục quân sự hóa Biển Đông.
Ông nói : « Tất cả những gì có thể hy vọng
trong chuyến viếng thăm của ông Phúc là duy trì cấp độ những cuộc họp làm việc
về tranh chấp trên biển, và tăng cường những biện pháp xây dựng lòng tin. Hà
Nội mong muốn bảo đảm rằng tình hình trong khu vực thuận lợi cho phát triển
kinh tế. Việt Nam coi Trung Quốc là một trong những cường quốc quan trọng trong
chính sách ngoại giao của mình ».
Làm giảm nhẹ căng thẳng với Bắc Kinh, Hà Nội trong những tháng gần
đây cũng nghĩ đến việc xúc tiến quan hệ với Hoa Kỳ, tăng cường mối quan hệ với
các nước lớn khác như Nhật Bản, Ấn Độ và Pháp.
Ông Vuving nhận định : « Sau chuyến công du Hoa Kỳ của tổng
bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng năm 2015, và chuyến thăm Việt Nam của tổng
thống Mỹ Barack Obama năm nay, nhiều lãnh đạo Việt Nam hiện giờ tin tưởng vào
Hoa Kỳ hơn là Trung Quốc. Đây là điều trái ngược so với chỉ vài năm trước đây
».
__._,_.___
No comments:
Post a Comment