The Coming Chinese Crackup
Wall Street Journal (WSJ 6-3-14)
Sự đổ vỡ sắp đến của Trung Quốc
David Shambaugh
Người dịch: Phạm Gia Minh
Ván
bài cuối cùng của ĐCS Trung Quốc đã bắt đầu khi mà những biện pháp tàn nhẫn của
Tập Cận Bình chỉ có thể đưa đất nước tiến gần tới tình huống nguy kịch; dẫn tới
đào thải.
Hôm thứ năm tuần này Đại hội Đại biểu Nhân dân
Toàn quốc thường niên vừa nhóm họp theo nghi thức đã trở nên quen thuộc. Ước
chừng 3 000 đại biểu “ được bầu chọn” trên khắp mọi miền đất nước – từ những
nhóm thiểu số trang phục sặc sỡ tới các tỷ phú lịch lãm sẽ gặp mặt trong thời
gian một tuần để thảo luận về tình hình đất nước và dường như điều này tạo ra
ấn tượng rằng họ đang tham gia vào đời sống chính trị của quốc gia.
Một số người nhìn nhận cuộc tụ họp đầy ấn
tượng này là một chỉ dấu cho sức mạnh của hệ thống chính trị Trung Quốc, tuy
nhiên thực chất nó lại che dấu những điểm yếu nghiêm trọng. Các chiêu trò chính
trị ở Trung Quốc xưa nay thường được ngụy trá dưới lớp vỏ đầy kịch tính với
những sự kiện dàn dựng trên sân khấu chính trị cho thấy dường như Quốc hội trao
quyền lực bền vững cho ĐCS Trung Quốc. Cán bộ nhà nước cũng như dân thường đều
biết rằng họ phải tuân thủ những nghi thức đó, tức là bề ngoài phải vui vẻ tham
gia và nhắc lại như vẹt các khẩu hiệu chính thức. Lối hành xử như vậy ở Trung
Quốc có cái tên là "biểu thái" (biaotai – biểu lộ thái độ), thực
ra nó có ý nghĩa chỉ hơn một chút hành động phục tùng mang tính tượng trưng.
Nếu không để ý tới vẻ bên ngoài thì về thực
chất ĐCS Trung Quốc đang rất suy yếu và không ai biết điều này hơn chính Đảng
viên. Con người đầy quyền lực của Trung Hoa - Tập Cận Bình đang hy vọng rằng
các biện pháp trừng trị thẳng tay bất đồng chính kiến lấy cớ tham nhũng sẽ giúp
chống đỡ một sự sụp đổ vai trò lãnh đạo của Đảng.
Tập Cận Bình xác định
rằng phải tránh trở thành một Gorbachov của Trung Hoa bởi lẽ Gorbachov cố tình
điều hành đến sự tan rã của Đảng CS LX một đảng tội ác và tàn bạo. Thế nhưng
thay vì trở thành nhân vật tương phản với Gorbachov, Tập Cận Bình kết cục có
thể lại tạo ra cùng một hậu quả. Sự chuyên quyền của họ Tập gây sang chấn
nghiêm trọng toàn bộ hệ thống xã hội Trung Quốc và đang đưa đất nước tới gần
tình huống nguy kịch (vì bè phái, triệt hạ nhau củng cố quyền lực) mà thôi.
Dự đoán sự sụp đổ của các chế độ chuyên chế
luôn là việc đầy rủi ro, phi phỏng. Một số chuyên gia Phương Tây nhìn trước sự
sụp đổ của Liên Xô trước khi nó xảy ra vào năm 1991; tuy nhiên CIA lại hoàn
toàn bỏ qua việc này. Sự tan rã của các quốc gia cộng sản Đông Âu hai năm trước
đó cũng đã từng bị chế nhạo như một suy nghĩ mơ mộng của những kẻ chống cộng
cho tới khi việc này trở thành hiện thực. Các cuộc “cách mạng màu” trong thời
kỳ hậu Liên Xô ở Gruzia, Ucrain và Kyrgyzstan từ năm 2003 tới 2005 cũng như
cuộc nổi dậy mùa Xuân Ả Rập năm 2011 đều bùng nổ bất ngờ, ngoài mọi dự đoán.
Các nhà quan sát tình hình Trung Quốc đang rất
để ý tới những dấu hiệu có tính chất làm lộ chân tướng mục ruỗng và suy đồi của
chế độ đang diễn ra kể từ khi xảy ra sự kiện trên quảng trường Thiên An Môn
năm 1989, khi mà chế độ đã trên bờ suy vong. Từ thời điểm đó đến nay một số nhà
xã hội học Trung Hoa đã đánh cược uy tín nghề nghiệp của mình khi khẳng định
rằng sự sụp đổ của ĐCS Trung Quốc trong vai trò lãnh đạo là điều kiện tất yếu
của lịch sử đào thải không thể tránh khỏi. Những người khác thì tỏ ra thận
trọng hơn, trong đó có tôi. Thế nhưng thời thế ở Trung Quốc đã thay đổi và
những phân tích của chúng ta cũng cần bám sát những hiện tượng thời cuộc.
Ván bài cuối cùng với sự lãnh đạo của ĐCS
Trung Quốc đã bắt đầu, tôi tin là như vậy và điều này đã tiến triển xa hơn cái
mức mà nhiều người suy nghĩ. Tất nhiên chúng ta không biết con đường đi từ nay
cho tới khi nó kết thúc sẽ có hình dạng ra sao. Có thể nó sẽ rất không ổn định
và lộn xộn nhưng cho tới khi hệ thống bắt đầu tháo gỡ các nút thắt một cách rõ
ràng,rành mạch thì các yếu tố nội tại vẫn tiếp tục đóng vai trò và vì vậy chúng
sẽ ảnh hưởng tới bộ mặt của sự ổn định.
Sự cầm quyền của ĐCS Trung Quốc khó có thể kết
thúc một cách êm ả. Một sự kiện đơn lẻ khó có thể gây nên sự khép lại hòa bình
của một chế độ. Điều dễ xảy ra hơn đó là sự ra đi của nó sẽ kéo dài, hỗn độn và
bạo lực. Tôi không loại trừ khả năng Tập Cận Bình bị hạ bệ trong cuộc tranh
giành quyền lực hoặc bởi một cú đảo chính cung đình (un coup d’état). Chiến
dịch chống tham nhũng hăng hái của họ Tập đã trở thành tiêu điểm tuần này của
Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc cho thấy ông đang dùng quá đà sở đoản của
mình và chọc tức một cách sâu sắc các cử tri là những nhân vật chủ chốt trong
Đảng, Nhà nước, quân đội và giới kinh doanh.
Người Trung Hoa có câu ngạn ngữ, waiying,
neiruan- ngoài cứng, trong mềm. Tập Cận Bình là một nhà lãnh đạo quả thực là
mạnh mẽ, tràn đầy sức thuyết phục và tự tin. Thế nhưng nhân cách cứng rắn đó
lại đi ngược với hệ thống Đảng và chính trị vốn hết sức mong manh trong nội bộ.
Chúng ta hãy cùng xem xét 5 dấu hiệu có tính thuyết phục thể hiện tính dễ tổn
thương của chế độ và yếu kém của hệ thống Đảng CS Trung Quốc.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment